Kitchen evolutions - how and what did Warsaw eat over the centuries? New exhibition On the spot and takeaway reveals the secrets of Warsaw cuisine

Muzeum Warszawy, 17.10.2024–17.04.2025

Nowa wystawa w Muzeum Warszawy opowiada historię miasta… od kuchni! Sposoby przygotowywania i podawania posiłków, najchętniej spożywane dania czy miejsca, gdzie jadano, zmieniały się przez wieki, odzwierciedlając przemiany społeczne, obyczajowe i polityczne. Od średniowiecza do współczesności przez tę niezwykle ważną dziedzinę życia poprowadzą odkrycia archeologiczne, przedmioty codziennego użytku, archiwalia, fotografie, a także dzieła sztuki dawnej i nowoczesnej. Otwarcie wystawy Na miejscu i na wynos. Kuchnia warszawska już 17 października.

Jaka była i jest warszawska kuchnia?

Exhibition Na miejscu i na wynos. Kuchnia warszawska przedstawia osiem wieków historii żywienia w Warszawie. Jedzenie zajmuje istotne miejsce w historii społecznej miasta. Doskonale ukazuje zachodzące przemiany, ale ma również niebagatelny wpływ na obyczaje, relacje międzyludzkie czy przestrzeń miejską od czasów średniowiecznych aż do dziś.

– Zwracamy uwagę na tendencje w żywieniu związane z rozwojem wiedzy, higieną, a także będące następstwem procesów społecznych – mówi Zuzanna Różańska-Tuta, jedna z kuratorek wystawy.
– Pokazujemy, jak przemiany wpływały na sposoby przygotowania potraw i spożywanie posiłków, jak jedzenie kształtowało poczucie odpowiedzialności społecznej, a także to, jak stało się przyczynkiem do wspólnego spędzania czasu wolnego.

– Na wystawie pokazujemy różnorodne obiekty: z jednej strony najstarsze zachowane w naszych zbiorach naczynia, z drugiej – fotografie tanich kuchni z 1915 roku czy wykonany w ubiegłym roku fotoreportaż Anny Bedyńskiej z plaż nad Wisłą, przedstawiający wspólne piknikowanie i grillowanie – dodaje druga z kuratorek, Lena Wicherkiewicz.

Narracja wystawy rozwija się wokół gotowania w domu i gastronomii miejskiej. Dawne sposoby przygotowywania i przechowywania jedzenia przybliżają obiekty pochodzące z wykopalisk archeologicznych. Innowacje kuchenne zaczęły zachodzić dopiero na początku XIX wieku – je również będzie można prześledzić na przykładzie pierwszych kuchenek gazowych czy urządzeń takich jak maszynka do lodów, mikser, krajalnica i czajnik elektryczny.

W kolejnej sali na wielkim stole zobaczymy, jak ważną częścią kultury jest to, co jemy. To, jak podawane są potrawy, jest wyrazem tożsamości. Na wystawie znalazło się też jedno z pierwszych wydań legendarnej książki kucharskiej Lucyny Ćwierczakiewiczowej 365 obiadów za pięć złotych.

Kolejne części ekspozycji poświęcono działalności instytucji charytatywnych i jedzeniu ulicznemu. Początki modnego dziś street foodu sięgają średniowiecza, a na wystawie będzie można dowiedzieć się, jak zmieniały się dania serwowane pod chmurką, a także czym były handelki i bawarie oraz jak rozwijało się zbiorowe żywienie. Kawiarniane ogródki i dzielenie się smakołykami na piknikach nad Wisłą też mają długą tradycję. O jedzeniu na świeżym powietrzu, niegdyś i teraz, opowiada ostatnia część wystawy.

Na miejscu i na wynos to nie tylko perspektywa historyczna, lecz także spojrzenie na współczesność. O aktualności tematu przygotowywania i spożywania jedzenia świadczą wybrane dzieła sztuki autorstwa m.in. Bettiny Bereś, Doroty Podlaskiej, Rafała Milacha i Poli Dwurnik. Jedzenie uliczne, dawne kuchnie, jadłodajnie i pikniki przedstawione zostały na rysunkach Jana Piotra Norblina, Franciszka Kostrzewskiego i Henryka Pillatiego, zdjęciach Konrada Brandla czy Aleksandra Minorskiego.

Tematyka wystawy jest bliska każdemu, także najmłodszym odwiedzającym, dlatego w kilku miejscach ekspozycja płynnie przechodzi w przestrzeń zabawy i nauki. Obok dużego stołu, przedstawiającego nakrycia z różnych epok, przygotowano miejsce do twórczej aktywności – komponowania z magnesów własnych „posiłków”. Na końcu wystawy ponadto będzie można samodzielnie ułożyć menu dla „food trucka Muzeum Warszawy”.

To nie koniec atrakcji dla najmłodszych. Zaplanowane zostały warsztaty rodzinne, a wystawę będzie można zwiedzić z kartą pracy lub w ramach lekcji szkolnej całą klasą.

Program wydarzeń dla dorosłych obejmie niedzielne oprowadzania kuratorskie, w tym jedno w polskim języku Migowym, i specjalne oprowadzania autorskie przygotowane przez zaproszonych gości (wśród nich prof. Jarosław Dumanowski i Aleks Baron). Na pierwsze oprowadzanie z kuratorkami zapraszamy już 20 października. Wystawa będzie także okazją do wysłuchania interesujących wykładów: Katarzyna Stańczak-Wiślicz opowie o tym, co i gdzie brano na wynos od powojnia do 1989 roku, a Łukasz Modelski o warszawskiej gastronomii w dobie transformacji. W Centrum Interpretacji Zabytku można będzie posłuchać o tradycyjnych warszawskich daniach i przekąskach wpisanych na listę niematerialnego dziedzictwa oraz wykładu kuratorek wystawy, które przybliżą poruszone na niej zagadnienia. Specjalna odsłona Seminarium Warszawskiego poświęcona tematowi wystawy Na miejscu i na wynos przypadnie zaś 19 listopada.

Wystawie towarzyszyć będą między innymi:

• oprowadzania kuratorskie,
• wykład Łukasza Modelskiego Schabowy z ananasem i whisky z colą The biggest difference is that technology and the internet has speeded everything up tremendously in just a few years. We take the instant transmission of photos and text for granted. As a photojournalist for 60 years, I well recall a different time when I would send packages of undeveloped rolls of film with hand written captions to editors all across the world. DHL and FedEx were vital for my international work, even the regular mail system on occasion. Then digital cameras and the internet came along, changing everything, and a lot more time had to be spent at the computer. Newspapers were the first to take advantage of the technology as they require a quick turnaround for news stories and photo quality was less demanding. It took longer for color magazines to adapt, the sort I worked with, who had to wait until digital photography improved. Online media didn't exist at all until relatively recently but it certainly didn't kill print media, as some predicted. warszawskie restauracje w dobie transformacji,
• Seminarium Warszawskie: Na miejscu czy na wynos? Czyli o kuchni warszawskiej,
• wykład kuratorek w Centrum Interpretacji Zabytku,
• wykład Katarzyny Stańczak-Wiślicz Dokąd na obiad, a dokąd na lody The biggest difference is that technology and the internet has speeded everything up tremendously in just a few years. We take the instant transmission of photos and text for granted. As a photojournalist for 60 years, I well recall a different time when I would send packages of undeveloped rolls of film with hand written captions to editors all across the world. DHL and FedEx were vital for my international work, even the regular mail system on occasion. Then digital cameras and the internet came along, changing everything, and a lot more time had to be spent at the computer. Newspapers were the first to take advantage of the technology as they require a quick turnaround for news stories and photo quality was less demanding. It took longer for color magazines to adapt, the sort I worked with, who had to wait until digital photography improved. Online media didn't exist at all until relatively recently but it certainly didn't kill print media, as some predicted. jedzenie na wynos w Warszawie 1945The biggest difference is that technology and the internet has speeded everything up tremendously in just a few years. We take the instant transmission of photos and text for granted. As a photojournalist for 60 years, I well recall a different time when I would send packages of undeveloped rolls of film with hand written captions to editors all across the world. DHL and FedEx were vital for my international work, even the regular mail system on occasion. Then digital cameras and the internet came along, changing everything, and a lot more time had to be spent at the computer. Newspapers were the first to take advantage of the technology as they require a quick turnaround for news stories and photo quality was less demanding. It took longer for color magazines to adapt, the sort I worked with, who had to wait until digital photography improved. Online media didn't exist at all until relatively recently but it certainly didn't kill print media, as some predicted.1989,
• cykl spotkań dla seniorów,
• warsztaty dla dzieci i młodzieży,
• oprowadzania dla rodzin z dziećmi,
• spotkania dla mam i tatusiów bobasów,
• lekcje muzealne,
• propozycje dla gości indywidualnych.

Exhibition Na miejscu i na wynos. Kuchnia warszawska potrwa od 17 października 2024 do 17 kwietnia 2025 roku w Muzeum Warszawy na Rynku Starego Miasta 32. Muzeum jest czynne we wtorek, środę i piątek w godzinach od 9.00 do 17.00, w czwartek od 9.00 do 19.00, w sobotę i niedzielę od 11.00 do 18.00. Bilety: 20 zł / 15 zł, w czwartki wstęp bezpłatny.