Otwarcie: 23 czerwca 2022, godz. 19.00
Wystawa czynna w dniach 25 czerwca–4 sierpnia 2022
Godziny otwarcia galerii:
wt.: 11.00–17.00; śr., czw., sob., niedz.: 11.00–19.00
Fundacja Archeologia Fotografii / Społeczne Centrum Fotografii
ul. Chłodna 20, 00-891 Warszawa
Oprowadzanie kuratorskie:14 lipca 2022, godz. 18.00
Jak wyglądała polska rzeczywistość początku lat 70. XX wieku oczami 23-letniego fotografa? Jakie tematy ukazywały się w prasie studenckiej? Na czym skupiał się fotoreporter i co wyróżniało jego prace?
Na wystawie zostały zaprezentowane fotografie Macieja Musiała z lat 1969–1971 wykonane dla tygodnika studenckiego „itd”. Większość z nich nie była dotąd publikowana.
Wydawane od 1961 roku „itd” cieszyło się dużą popularnością wśród młodzieży. Początek lat 70. był dla czasopisma wyjątkowo dobrym okresem: redakcja zwiększyła objętość wydań i kładła większy nacisk na rozwój części ilustrowanej. Tygodnik zrzeszał wówczas utalentowanych fotografów i fotografki młodego pokolenia, m.in.: Krzysztofa Barańskiego, Wiesława Hudona, Annę Musiałównę czy Andrzeja Poleca. Ich zdjęcia – pokazujące życie codzienne i poruszające społeczną problematykę – stały się niezależną od tekstu formą wypowiedzi. Oczywiście publikowane fotoreportaże musiały oscylować wokół życia studenckiego, jednak mimo ingerencji cenzury autorki i autorzy mieli większą niż wcześniej swobodę w doborze tematów. Swój zawód postrzegali jako pewne wyróżnienie. Anna Musiałówna wspominała w jednym z artykułów: „[…] Czuliśmy się wybrańcami ludu, mającymi narzędzie do przyglądania się rzeczywistości z bliska”.
Były to ważne lata również w biografii Macieja Musiała: czas jego młodości, gdy zakładał rodzinę, i znajdował się w centrum wydarzeń z aparatem w ręku. Bez wątpienia trudny, ale też twórczy okres. Właśnie wtedy zrezygnował ze studiów na Politechnice Warszawskiej i poświęcił się pracy fotoreportera. Dzięki tej profesji mógł podróżować i poznawać ludzi ze świata kultury; z niektórymi nawiązał długoletnie przyjaźnie, m.in. z Wiesławem Wałkuskim czy Jerzym Dudą-Graczem.
„Itd” było pierwszym magazynem publikującym prace Macieja Musiała. Wybór zaprezentowany na wystawie to jedynie drobny wycinek działalności fotografa i przyczynek do zapoznania się z całym jego dorobkiem. Zdjęcia z początku kariery Musiała ukazują go jako uważnego obserwatora, który zapuszczał się w głąb miasta i uwieczniał niepowtarzalne obrazy zwykłego życia; poszukiwał „decydującego momentu”. Fotografował studentów, ich praktyki robotnicze i czas wolny, widoki budowy, industrializację. Jednocześnie przykładał dużą wagę do kompozycji, światła, parametrów technicznych. W jego zdjęciach można dostrzec wpływ twórczości Zofii Rydet i Marka Holzmana, a także inspiracje grupą Magnum czy magazynami „Life” i „Świat”.
Maciej Musiał (1946–2000)
Fotoreporter, autor trudnych technicznie zdjęć reklamowych, fotografii studyjnych i wielu sesji okładkowych, specjalista od reprodukcji malarstwa.
Dzieciństwo spędził w Suchedniowie. Tam w zakładzie fotograficznym ojca, Mariana Musiała, zaczęła się jego fascynacja fotografią oraz techniką. W wieku 13 lat w celach naukowych wyjechał do Warszawy, gdzie ukończył Technikum Radiowe im. Marcina Kasprzaka. Następnie rozpoczął studia na Wydziale Elektroniki Politechniki Warszawskiej, które jednak porzucił dla fotografii reportażowej.
W 1969 roku rozpoczął pracę dla tygodnika „itd”, wydawanego przez Młodzieżową Agencję Wydawniczą. Czasopismo regularnie publikowało jego reportaże związane z życiem społecznym studentów. W latach 1971–1987 współpracował z Polską Agencją Interpress jako fotoreporter w magazynie ilustrowanym „Polska” – edycja Zachód („Poland”). Na łamach miesięcznika prezentował tematy związane z nauką, sportem i sztuką. Przed jego obiektywem stanęli m.in.: Magdalena Abakanowicz, Jerzy Duda-Gracz, Krzysztof Penderecki, Alina Szapocznikow i Andrzej Wajda. W czasie realizacji materiałów wiele podróżował, także za granicę: do Bułgarii, Francji, Węgier czy ówczesnego ZSRR. W późniejszych latach, gdy zajmował się fotografią studyjną i reklamową, współpracował z redakcjami „Wiedzy i Życia” i „Ładnego Domu” oraz z przedsiębiorstwem Polskie Zakłady Optyczne.
Od 1976 roku był aktywnym członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. Na początku lat 90. pełnił funkcję prezesa. Prowadził także liczne warsztaty fotograficzne we współpracy z Ireną Jarosińską.
Praca fotoreportera w latach 70. zaowocowała nie tylko długoletnimi przyjaźniami Macieja Musiała z postaciami świata kultury, lecz także jego udziałem w licznych konkursach i wystawach. W 1970 roku za reportaż Moi kumple z Zabrza otrzymał nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Fotografii Prasowej. Brał również udział w wystawach: Fotografii Prasowej w Kielcach (1971), Fotografia Prasowa w XXX-lecie PRL (1974), Kobieta (1975), My i nasz czas (1975), Polska – kraj i ludzie (1975), Rodzina (1978).
Od 2021 roku Fundacja Archeologia Fotografii zajmuje się opracowaniem archiwum fotografa.
itp., itd…
Fotografie Macieja Musiała z lat 1969–1971
Kuratorki: Kamila Kobus, Kate Smuraga
Współpraca: Anna Hornik, Ewa Jadacka, Marta Przybyło
Kwerenda w czasopismach: Adrianna Grabowska, Maciej Łukian, Natalia Popławska, Zuzanna Sikorska
Redakcja: Julia Odnous-Pawlińska
Tłumaczenie: Aleksandra Szymczyk
Promocja: Maja Sztenke (Steinke Communications)
Montaż wystawy: Mateusz Wierzbicki (Willow Service)
Przygotowanie zdjęć do druku: Karol Bagiński / FOTO-GRAFIKA
Podziękowania: Jan Anderman, Anna Musiałówna, Maja Musiał
